با گذر از  تقاطع«گاراژ(میدان معّلم امروزین)»،خیابان«شاهپور(امام کنونی )»و پس از عبور از میدان«فلکه(انقلاب فعلی)»،خیابان های«پهلوی(شهدا امروز) »و خیابان«حسین جوان بخت(بیست و دوّم بهمن فعلی)» واردمیدانکی می شدی که در سمت جنوب آن «کاخ قلعه ی بی بی آغا بیگم بختیاری( حوزه ی مقاومت بسیج امام حسین(ع) فرخ شهرامروزین)»و در جهت مشرقش عمارت  سابق «شهرداری » واقع بودند. در همین حال از طرف شمال صدای وصف طبیعت از سوی پرندگان گوناگون به خصوص کلاغ ها ی لانه گزیده در میان انبوه شاخه های درختان سربرآسمان سوده ی چنار ، سپیدار ودیگر درختان زینتی و مثمر باغی مصفّا پناه گرفته در میان دیوارهای خشت و گلی بلند ،که گذشت روزگار و بی توجّهی مفرط سرشان را ساییده ودچار خرابی کرده بود همه ی حواست را به خود جلب می کردتا بفهمی آنجا به قول مردم با صفای محل مجموعه بنای« مدرسه درختی» یا به گواهی تابلو اش دبستان «سنایی  شماره ی 37»است.

در سمت غربی  این باغ پنج هزار و دویست وسی و پنج متر مربعی در چوبی بسیار بزرگی با کوبه هایی بزرگ والبتّه با ادب کامل نشات گرفته از فرهنگ توجّه به مراجعین پشت در، در دونوع زنانه و مردانه اگرچه رنگ و رو رفته امّا هم چنان استوار وباوقار راه ورودرا عیان می ساخت.

با گذر از در و هشتی پشت آن،وارد محوطه ی مجموعه که می گردیدی در سمت راستت باغی چشم نوازوباروح قرار داشت که به شیوه ی باغ های کهن «ایرانی» دارای خیابان کشی های اصلی و فرعی بود.

آب  قنات «بُروی»با شتابی فراوان و صدایی جان بخش که در  دو طرف نهر بزرگش انواع درختان سر به فلک کشیده خودنمایی می کردند درست از وسط باغ می گذشت، تابعد از مشروب کردن اشجار کهن سالش به عنوان شریان اصلی زندگی مردم و بسیاری از باغات نزدیک «فرخ شهر(قهفرخ)» به سفرحیات بخش همیشگی چند صد ساله ی  خویش در سرتاسر آبادی ادامه دهد خود حکایت گر زیبایی های خاصی بود که پاکی ، زلالی  و طراوت بخشیش باید دیده می شد تا شنیده .

یادش به خیر باد ندای پرطنین همیشگی مدیران و معاونین دبستان که اوّلین تذّکرشان دراوّلین روز مهرماه ،روزبازگشایی مدارس، « نزدیک جوی آب نشوید» بیان گر پرآبی و شتاب آب این قنات برای جلابخشیدن به کام تشنگان بود.

خیابان روبه روی در بزرگ ورودی  آن، به عمارتی با هفتصدوسی و پنج متر مربع زیربنا در میانه اش زیبا و کهن سال ،با ملات خشت وگل و رویه ی  آجری واگرچه رنگ و رو رفته، امّا  پابرجا وبر قرار می رساندت. بنایی چهار ایوانی ،با چهارپلّه کرسی بلندتر از حیاط  از دوسمت شمال و جنوب برای دسترسی که با ،اتاق های طاق ضربی پنج دری قرینه اش به  واردین خوش آمد می گفت.

نگهداری سقف کاربندی و کلاف کوبی شده ی ایوان  ها برعهده ی  بیست و شش عدد ستون چوبی زیبا با رویه و سرستون های تزئیینی گچی گذاشته شده بود تا اتاق ها ی با سقف های بلند عمارت راکه با درهای چوبی  منبت کاری  وفلز کوبی تزیین شده( و در انتهای بعضی از آنها پستوهایی برای نگهداری اشیا غیر ضرور و ضروری تعبیه  شده بود) از نفوذ باران های چپ پاییزی و آفتاب تند تابستانی در امان بدارند.

از هنگام احداث این مجموعه توسط «اسفندیارخان سرداراسعد اوّل بختیاری»در اواخر دوره ی «قاجاریه » جهت اقامت ونیز بهره مندی به عنوان بنای حکومتی ، حوادث تلخ و شیرین فراوانی در آن اتّفاق افتاده بودند که از آن جمله اقامت «ثریا اسفندیاری بختیاری» همسر دوّم «پهلوی دوّم» در روزگار کودکی تا نوجوانی در آن قابل ذکر می باشند.

با این همه پس از افول قدرت خوانین «بختیاری» این بنا از سوی ایشان ترک و استفاده ی چندانی از آن به عمل آورده نمی شد که همین موضوع باعث شد تا این مجموعه که به عنوان قلعه ی« عبدالکریم خان سالار ارفع بختیاری (عبدالکریم خان سرداریان)» شناخته می شد درسال 1324ه ش/1365ه ق/1945م با هدایت کدخدای وقت «آقا حسین جوان بخت قهفرخی» وهمراهی دیگرخیّرین ،معتمدین  ومردم محل از ورثه ی مالک به مبلغ هفت هزار تومان قیمت گذاری وخریداری شده و هزینه  ی مربوطه ، با گذاشتن یک ریال مالیات مستقیم محلّی بر روی کوپن های بیست ریالی دولتی قند و شکر جیره بندی شده درهنگامه ی  «جنگ جهانی دوّم» ،تامین و به نماینده ی اداره ی« فرهنگ چهارمحال و بختیاری »در «قهفرخ(فرخ شهر)» روان شاد« ابراهیم فرهنگ ( دبیراجلال) » تحویل گردد ،تا با انتقال دبستان «سنایی شماره ی 37فرخ شهر(قهفرخ)» [ و بعدهاصرفا « دبستان سنایی فرخ شهر(قهفرخ)»] به آن  که دیر زمانی بود درعمارت  فرسوده ی وقفی مرحوم «حاج علی مدنی قهفرخی» وبه جای دبستان ملّی «سعادت قهفرخ » راه اندازی شده بودفعّالیّت نماید.

اطراف اضلاع شمالی و جنوبی این مجموعه  تا نزدیکی دیوارها ،زمینی مسطح قرارداشت  که از بخش شمالی آن در آخر سال تحصیلی برای برگزاری امتحانات نهایی  شاگردان این مدرسه و دیگرمدارس شهر و از زمین جنوبی برای بازی  های گروهی در ساعات ورزش بهره گرفته می شد.

در واقع اینجا گوشه ایی از باغ بهشتی مثال کوچکی بود که بهشتیانش سال ها بود آموزگاران خوب فرشتگان خردسال نوآموزاین شهر شده بودندوهمین صفات ارزنده و پیوندهای ناگسستنی با طبیعتش بی شک باعث می شد تا در طی دهه های متمادی اولیای شاگردان به خاطر با صفا بودن این مجموعه فرزندانشان را به اصراردر این مدرسه ثبت نام نمایند،تا آنان باحضوردر قطعه  ای از بهشت روی زمین آموزش ببینند و پرورش یابند.

از سال1356ه ش/1398ه ق/1977م دانش آموزان دبستان «سنایی » از این مکان به «دبستان آصف [ قهفرخی]» انتقال  یافته  و ساختار آموزشی  - اداری آن به محل فعلی دبستان « شهید عبدالله سمیع قهفرخی» منتقل شد تا فضای «مدرسه درختی » به دبیرستان «دخترانه ی  پروین اعتصامی» که به تازگی از دبیرستان پسرانه ی « دانش» منتزع  و از سال 1360 ه ش/1402ه ق/1981م با عنوان «شهید مظلوم آیت الله دکتر [سیّد محمّد حسینی] بهشتی(در عرف محل دبیرستان شهید مظلوم)» معرفی گردید ،اختصاص یابد. اگرچه به مرور ایّام فضای معماری تاریخی آن در اثر عدم توجّه و رسیدگی مفرط مستهلک و در اثر ندانم کاری از میان برده شد و به جای آن همه درختان مصّفا و عمارت زیبا،حیاطی آسفالته وابنیه ایی بی روح ساخته شد، تا از آن همه زیبا یی که شاهد و ناظر شور آفرینی ها، مراسم، مسابقات ،آزمون ها و بسیاری دیگر از فعّالیّت های آموزشی و پرورشی بودند تنها عکسی و خاطراتی به یادگار ماند و بس...».

 

« سیّد حسین صالحی قهفرخی»(1)

ویرایش و تنظیم:بابک زمانی پور

 

پی نوشت ها:

(1)سیّدحسین صالحی قهفرخی، متولّد 10/4/1341ه ش /1382ه ق/1961م،فرهنگی بازنشسته،از معلّمین مولف،کارشناس زبان وادبیات فارسی و دبیرتربیت بدنی آموزشگاه های راهنمایی تحصیلی و متوسطه ی ناحیه ی دو شهرستان شهرکردمی باشد.